جامعه شناسی عامل محور محاسباتی

پیشگفتار مترجم:
از زمانی که امیل دورکیم واقعیت اجتماعی را امری متفاوت از افراد تعریف نمود، بیش از یک قرن می‌گذرد. اما تا همین اواخر، جامعه‌شناسان توجه اندکی به بررسی امر اجتماعی در کلیت آن داشتند و بررسی‌های کمّی، تقریبا تنها به پیمایش محدود شده بود. در پیمایش‌ها عموما واحد تحلیل فرد است و اگر هم قرار باشد واحد تحلیل خانواده، گروه یا کشور باشد، میانگین، یا شاخص آماری دیگری که به طور مستقیم از افراد و یا دیگر واحدهای تشکیل‌دهنده جامعه به دست می‌آیند، به عنوان ویژگی واحد تحلیل کلان‌تر در نظر گرفته می‌شوند. جامعه‌شناسان هنوز موفق نشده بودند جامعه، یا هر امر اجتماعی پیچیده‌ای را آن‌گونه که هست مدل کنند.
حتی اگر جامعه را امری کاملا متفاوت از فرد ندانیم، باید بتوانیم امری که به عنوان جامعه، ویژگی¬ها و پویایی‌هایی دارد را مطالعه کنیم. می‌دانیم که میانگینِ ویژگی‌های تک‌تک افراد را نمی¬توانیم به سادگی ویژگی یک جامعه در نظر بگیریم. هم چنین باید بتوانیم مکانیسم‌های تاثیر متقابلِ کنشگران، سازمان‌ها، نهاد‌ها و محیط را جستجو کنیم. بدون دانستن این مکانیسم‌ها چبز زیادی در مورد جامعه نخواهیم دانست.
از اواسط قرن بیستم جریانی از جامعه‌شناسان تلاش خود را برای وارد کردن تکنیک‌های فنی‌تر به جامعه‌شناسی برای باز کردن رموز همین مکانیسم‌های اجتماعی آغاز نمودند. در دهه‌های آخر قرن بیستم پیشرفت در علوم‌رایانه این امکان را فراهم نمود که جامعه‌شناسان بتوانند مدل‌های پیچیده‌ای از جامعه را به شکلی مجازی در رایانه تولید کنند و سپس این مدل‌ها را برای اکتشاف و تبیین به کار ببرند.
شبیه‌سازی در بسیاری از علوم چندان رهیافت جدیدی نیست. شبیه‌سازی به طور خلاصه یعنی بازسازی واقعیت، نه به طور کامل، بلکه بازسازی جنبه‌هایی از واقعیت که می‌تواند نیاز ما را به انجام بررسی‌هایی واقعی پاسخگو باشد. مدل‌سازی عامل‌محور یکی از روش‌های شبیه‌سازی است . این روش در دیگر حوزه‌های علمی به خصوص در مهندسی هم کاربرد فراوان دارد. ویژگی اصلی مدل‌سازی عامل‌محور این است که ما را محدود به حل معادلات ریاضی نمی کند. آن‌چه درباره‌اش در عنوان این کتاب می‌بینید، یعنی جامعه‌شناسی عامل‌محور محاسباتی به همین نوع بررسی جامعه شناختی می‌پردازد.
این کتاب مرور بسیار مفیدی است بر تاریخچه و جدیدترین تجربه‌های جامعه‌شناسان در حوزه مدل‌سازی عامل‌محور. در زیر پوسته این کتاب رویکردی انتقادی به وضعیت موجود در حوزه جامعه‌شناسی امروز می¬یابید. جامعه‌شناسی هنوز نتوانسته است انتظارات را برآورده کند. گرچه محصولات حوزه تخصصی جامعه‌شناسی بسیار بوده است اما هنوز نیازهایی که برای پاسخگویی به آن‌ها تاسیس شد برآورده نشده‌اند.
در ترجمه این کتاب سعی شده‌است حتی المقدور جملات با ساختار زبانی فارسی روشن و واضح ارائه شوند طوری که خواننده وقت خود را صرف فهم مفاهیم کند و نه جملات. برای یک‌دست شدن متن کتاب، تمام ارجاعات داخل متن را به فارسی نوشته‌ایم و غالبا معادل آن‌ها را در پاورقی آورده‌ایم.
از دوست و همکار گرامی‌ام دکتر فلامینیو اسکاتزونی که امکان ترجمه کتاب را فراهم نمود تشکر می‌کنم. مترجم از ابتدای شکل‌گیری ایده کتاب از نزدیک شاهد تلاش‌های نویسنده محترم بوده‌است. نویسنده در مراحل مختلف نگارش کتاب سعی می‌کرد از اجتماع صمیمی جامعه‌شناسانی که به مدل‌سازی عامل‌محور می‌پردازند استفاده کند.